Sistem čulnih organa - Biologija
osnovnaskola | 25 Februar, 2012 02:04
Sistem čulnih organa
- Osnovna uloga nervnog sistema je da reguliše rad svih ostalih sistema organa u ogranizmu, ali i da onemogući da bilo koja promena u spoljašnjoj i unutrašnjoj sredini utiče i na taj način poremeti njihov složni rad.
- Postojispecifične ćelije - prijemnici ili čulne ćelije, koje komuniciraju sa spoljašnjom i unutračnjom sredinom, registruju dešavanja i o tome obaveštavaju nervni sistem.
- Gde se nalaze čulne ćelije ? Ima ih svuda u koži i registruju da vam je gladno, da vas opekla meduza, ubola igla ili da vas nešto golica/boli. Ima ih u sluzokoži nosa i registruju miris parfema, ima ih na jeziku i registruju ukus čokolade, u oku i uhu da bi vas obavestili šta se nalazi u okolini.
- Funkiconišu samostalno, ili u kombinaciji sa drugim tipovima ćelija gradeći čulne organe, kao što su npr. uho ili oko.
- Vrste: Hemijske (hrana, miris), mehaničke (dodir, bol..), toplotne i svetlosne signale.
- U koži se nalaze prijemnici za toplo i hladno, dodir, pritisak i bol.
- Su obavijeni opnom i formiraju čulna telašca.Svuda ih ima u koži, a najviše u koži usta i jagodica prstiju, a najmanje u koži leđa.
- Smešteni su odmah ispod pokožice, i najviše ih je na leđima i oko struka.
Prijemnici za toplo
- Su smešteni dublje u koži i najviše ih je u koži lica.
Prijemnici za bol
- Ovi prijemnici izgledaju kao goli krajevi žica i nalaze se svuda u koži i sluzokoži, ali najviše pri površini, gde je i najveća verovatnoća da će nastati oštećenje tkiva.
Prijemnici za miris
- Uronjeni su u sluzokožu nosnih šupljina i takođe registruju hemijske signale.
- A registrovanje zvuka i održavanje ravnoteže tela odvijaju se u uhu, koga čine spoljašnje, srednje i unutražnje uho.
- Spoljašnje uho čine ušna školjka, kanal spoljašnjeg uha i bubna opna.
- Srednjeg uha čekić, nakobanj i uzengiju, koje naležu na bubnu opnu sa unutražnje strane.
- Unutrašnje uho, odnosno na koštanu strukturu puža, u kome su prijemnici zvučnih vibracija.Pored toga se nalaze i prijemnici koji registruju promenu položaja glave i tela i učestvuju u regulaciji ravnoteže.Nalaze se u polukružnim kanalima i dve kesice smeštene između puža i kanala.
Prijemnici vidnih signala (fotoprijemnici)
- Smešteni su u oku.Od oka dobijamo oko 90% informacija.
- Oko je ovalnog oblika i čini ga očna jabučica, obavijena belom opnom - beonjačom.
- Svetlosni zrak pada pravo na providnu rožnjaču umetnutu u beonjaču,ona usmerava svetlos na zenicu, centralni otvor obojenog dela oka - dužice, koja određuje boju očiju.
